Merhaba arkadaşlar;
Bugün sizlerle çok sık duyduğunuzu düşünmediğim ama fotoğraf ve videolarımıza tarz katacak bir konuyu paylaşmak istiyorum. Eğer merak ediyorsanız, LUT nedir ve nasıl kullanılır konusu için haydi buyurun.
Öncelikli LUT nedir bunu anlayarak başlayalım. LUT ingilizce ‘Look Up Table’ kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor ki bu da ‘başvuru tablosu’ veya ‘referans tablosu’ anlamına geliyor. Bunu daha iyi anlamak için elimizde 0 ile 9 arasında 10 adet rakamdan oluşan bir küme olduğunu varsayalım. Bir gerekçe ile bu kümeyi yeni bir kümeye dönüştürmek isteyelim. Yeni kümemizde şu şekilde olsun. İşte yeni kümeyi oluştururken orijinal kümedeki her bir rakamın, yeni kümede hangi sayıya dönüşeceğini bir referans tablosu kullanarak belirledik.
Yani 0 gördüğümüz yerlere 93,
1 gördüğümüz yerlere 58,
2 gördüğümüz yerlere 66,
3 gördüğümüz yerlere 79 ve en nihayetinde
9 gördüğümüz 11 koyduk. Çünkü referans tablomuz böyle hazırlanmış. Bu sayede sol taraftaki ilk kümeden, referans tablosunu kullanarak, sağ taraftaki yeni kümeyi üretmiş olduk.
İşte fotoğraf veya videoda LUT kullanmak da böyle bir şey. Biraz açacak olursak, bizim görselimiz, eni ve boyu belirli sayıda piksel içeren bir matris. Bu matrisin içindeki her bir piksel için kırmızı, yeşil ve mavi renklere ait sayısal değerler var ki bu değerler sayesinde o pikselin hangi renk tonunda, ne kadar doygunluğa sahip ve ne kadar parlak olduğu tanımlanmış oluyor.
Biz şimdi bir referans tablosu yani LUT kullansak ve bu matris içerisindeki her bir piksele ait değerleri referans tablomuza göre yeniden belirlersek ne olur? Görselimiz içerik olarak aynı kalmakla birlikte renk, doygunluk ve parlaklık açısından tamamen farklı bir hal alır.
Üstelik de bu işlem bir görsel yada grafiksel bir işlem olmadığı, sadece sayıları yer değiştirmek gibi bir matematiksel işlem olduğu için çok kolay ve hızlı olarak gerçekleşir. Bunun bizim için anlamı ne? Fotoğrafımız veya videomuz ne kadar büyük olursa olsun bir LUT ile kolayca ve hızlıca değiştirilebilir.
İşin teorik kısmını son bir bilgi ile bitirelim ve pratiğe geçelim. İki çeşit LUT var. Birisi tek boyutlu 1DLUT, diğeri ise üç boyutlu 3DLUT. Sıklıkla kullanılan 3DLUT. Aslında az önce anlattığım matrisin tüm değişkenlerinin bir küp içine yerleştirilmiş hali. Bu tip LUT’ların dosya uzantısı cube diyelim ve daha fazla kafa karıştırmadan biz bunu nasıl kullanacağız sorusunu soralım.
Her şeyden önce bir görsele LUT giydirmek için, Lightroom, Adobe Camera Raw vb. gibi fotoğraf düzenleme yazılımlarına ya da Premiere Pro, Final Cut, Da Vinci Resolve vb. gibi video düzenleme yazılımlarına ihtiyaç var. Ben burada Lightroom ve Adobe Camera Raw için LUT giydirme nasıl yapılır onu anlatacağım.
Bunu denemek için LUT dosyalarına ihtiyacımız olacak. İnternet üzerinden ‘free LUT’ yazarak birçok ücretsiz LUT bulabilirsiniz. Ayrıca bugün örnekte eğitim amaçlı kullanacağım LUT’ları açıklama bölümüne bırakacağım linkten indirebilirisiniz.
Öncelikle Lightroom’da doğrudan LUT yükleyebileceğimiz ve kullanabileceğimiz bir alan olmadığını söyleyerek başlayalım. Ancak biz Adobe Camera Raw’da yapacağımız bir iki küçük eklenti ile LUT’ların Lightroom’da Profile bölümüne gelmesini sağlayacağız. Gelin hemen yapalım.
Photoshop’u açıyoruz.
Herhangi bir fotoğraf dosyasını açıyoruz. Bu dosyanın ne olduğunun şimdilik önemi yok. Dosyayı açtığınızda eğer doğrudan Adobe Camera Raw eklentisi içinde açılmış olabilir ya da Photoshop içinde açılmış olabilir. Photoshop içinde açıldıysa Filtre menüsünden Camera Raw filtresini seçerek eklentinin içinde açılmasını sağlıyoruz.
En yukarda Profil bölümü var. Bu bölümün sağ tarafında kutucukların olduğu bir ikon var. Bu ikona basıyoruz. Şimdi artık sahip olduğumuz tüm profiller görüntü. Ancak bizi bunlar ilgilendirmiyor. Yine sağ taraftaki düğmelerin en altında yan yana duran üç nokta var. Buna tıklıyoruz. Bir menü açılıyor. Bu menünün ortasında ‘Hazır Ayar Oluştur…’ seçeneği var. Buna basacağız ancak doğrudan basarsak açılacak menü bizim işimize yarayacak menü değil. O yüzden Mac bilgisayarlarda Option tuşuna, PC bilgisayarlarda ise CTRL tuşuna basılı tutarak ‘Hazır Ayar Oluştur’ seçeneğine basıyoruz. Karşımıza çıkan pencerenin en alt bölümünün başlığına bakarsanız ‘Renk Arama Tablosu’ yazıyor ki bizim LUT dediğimiz şeyi ifade ediyor. Hemen altındaki Tablo bölümüne tıkladığımızda açılan pencereden indirdiğimiz LUT’u kaydettiğimiz yeri buluyor ve LUT dosyasını seçiyoruz. Hemen altındaki Boşluk yazan yerde ise Adobe RGB renk uzayını seçiyoruz. Yukarılara doğru çıkıp bir isim veriyoruz. Örneğin DENEME diyelim. Bir altında da grup var. Kullanıcı Profilleri grubunun içine dahil edebilir veya yeni bir grup oluşturabiliriz. Örneğin LUT isimli bir grup oluşturalım. Artık Tamam butonuna basıyoruz. Bakın sağ tarafta LUT grubu oluştu ve onun altında da Deneme Lut’u geldi. Bu LUT’un üzerine geldiğimizde fotoğrafımızın anında değiştiğini görebiliyoruz.
Şimdi pekiştirmek için hızlı bir tekrar ile bir başka LUT daha ekleyelim. Sağdaki üç noktaya tıkladık. PC’de CTRL, Mac’te Option tuşuna basarak Hazır Ayar Oluştur… seçeneğini seçtik. Açılan pencerede Renk Arama Tablosu kutusuna tıkladık. LUT dosyamızı bulup seçtik. Boşluk değerini Adobe RGB yaptık. Yukarıdan bir isim verdik ve yine LUT grubuna ekledik. Tamam tuşuna bastığımızda yeni LUT’umuzu göremeyebiliriz. Ancak şuradan geri yapıp sonra tekrar profil sekmesine girer ve LUT bölümünü seçersek her iki LUT’umuzu da görebiliriz. Dilediğimiz zaman herhangi bir LUT resminin üzerinde sağ tuşa basabilir ve silebiliriz.
Buradan Lightrooma geçmeden önce destek vermek için ve içeriklerimin devamı için şimdi lütfen beğen tuşuna basar mısınız? Abone olmadıysanız abone olur musunuz? Teşekkürler.
Bu noktada Lightroom’unuz açık ise çıkıp yeniden girmeniz gerekli. Çünkü eklediğimiz LUT’lar Lightroom yeniden açılınca etkili olacak. Herhangi bir fotoğraf seçili iken DEVELOP modülüne giriyoruz. Yine en üstte PROFİLE bölümüne giriyoruz ve işte burada. LUT adındaki sekmemizin içinde az önce eklediğimiz LUT’lar görünüyor.
Artık istediğimiz LUT’u seçerek fotoğrafımıza uygulanmasını sağlayabiliriz. Elbette LUT dosyasını giydirdikten sonra elimizdeki bütün araçları kullanarak dosyamızda kendi zevkimize uygun güncellemeleri yapabiliriz.
Peki son olarak LUT uygulamak ne işimize yarar ve PRESET’lerden farkı nedir. Buna da değinelim ve videomuzu bitirelim. Temel işlev olarak preset ile lut’lar birbirine benziyor. Her ikisi de mevcut görseli bir noktadan alıp, diğer bir notaya taşıyor. Ancak presetler, bunu yaparken ayarları değiştirerek yapıyor ve bu ayar değişiklikleri her fotoğraf için doğru sonuç vermeyebilir. Oysa LUT’lar bu işi matematiksel olarak yapıyor ve size fotoğrafınızı ayarlara dokunulmamış olarak getiriyor. Böylece siz dilerseniz özelleştirebiliyorsunuz. Lut’lar sayesinde kendimize bir renk tarzı yaratmamız ve her fotoğrafımızda bu tarzı kullanmamız mümkün. Böylece ayarları tutturamamak, bir fotoğrafın bir diğerinden farklı olması diye bir derdimiz kalmıyor. Ayrıca daha sinematik görüntüler elde etmiş oluyoruz. Uzun lafın kısası, LUT dosyalarını videocu ve sinemacılar zaten yoğun kullanıyor ama fotoğrafçılar olarak bizlere de bir fırsat kapısı açılıyor.
Bir sonraki yazımızda görüşünceye kadar, sağlıklı kalın, hoşçakalın.