Fotoğrafta Kompozisyon serimize, önemli bir halka daha ekleyeceğiz bugün: Renk
Renk, elbette insanlığın başından hatta çok öncelerinde de var. Ama anlaşılır hale gelmesi ve bugünki Renk teorisinin ortaya çıkması son birkaç yüzyıla denk geliyor. Renklerin insan üzerindeki etkisi o denli güçlü ki tasarımcılar, reklamcılar ve sinemacılar çok yoğun bir şekilde kullanıyor.
Biz neden fotoğraflarımızda rengin gücünü kullanmayalım ki?
Haydi buyurun…
Fotoğraf içinde rengi, izleyicimizi etkileyecek, onun algısını yönlendirecek şekilde kullanmak istediğimize göre renk teorisine biraz girmeli ve onu ana hatları ile anlamalıyız.
Renk Çarkı (Çemberi)
Tarih boyunca uygarlıklar, yaşadıkları dünyayı tanımlamak ve renkleri nasıl gördüğümüzü anlamak için kafa yormuşlardır. Ancak, ilk kez Aristoteles’in fikirleri bugünkü anlamda renk teorisinin temelini atacak fikirler olmuştur. Renk biliminin asıl temelleri ise, 17. yüzyılda cam prizma deneyleriyle atılmıştır.
Isaac Newton, cam prizma kullanarak, her rengin prizmadan geçerken değişik dalga uzunluğuna sahip olduğunu görmüş; ışıkta tüm renkleri karıştırarak, beyaz ışığı elde etmiştir.
İlk renk çarkı yine Newton tarafından tüm renklerin, beyaz merkezde olacak şekilde bir çember üzerine yerleştirilmesiyle geliştirilmiştir.
Renk çarkının yapısına bakalım bir de. Öncelikle elimizde birincil renkler var.
Birincil (Temel) renkler: Sarı-Kırmızı-Mavi’dir.
Sarı
Sarı geçiciliğin ifadesidir. Aynı zamanda çekiciliği temsil eder. Sarı geçiciliği ve ölümü hatırlatır.
Kırmızı
Kırmızının tansiyonu yükseltir, iştah açar, kan akşını hızlandırır. Gençliği, hız ve adrenalini temsil eder. Kırmızı doğa içinde hemen fark edilebilen bir renktir ancak uzaktan da zor ayırt edilebilir.
Mavi
Dinginliği, sakinliği ifade eder. Mavinin en önemli özelliği çok uzaktan bile fark edilebilmesidir.
İkincil renkler: Birincil renklerin kendi arasından birleşerek oluşturduğu renklerdir. Sarı ve Kırmızının karışımından turuncu, mavi ve sarının karışımından yeşil ve kırmızı ve mavinin karışımından mor renk oluşarak ikincil renkler ortaya çıkar.
Turuncu
Turuncu, dikkat çeken bir renktir. İnsanlar Turuncu rengi kaplı alanlara daha rahat girerler. Olduğundan çok gösterme gibi bir özelliği de vardır bu rengin.
Yeşil
Yeşil doğanın kendisidir. Ayrıca yeşil renk güven verir, yaratıcılığı körükler, rahatlatıcı ve sakinleştiricidir.
Mor
Mor insanların bilinç altlarındaki korkuyu açığa çıkarttığı tespit edilmiştir. Birçok intihar vakasında intihar edenlerin tüm eşyaları mor olduğu gözlemlenmiştir.
Üçüncül renkler: Birincil ve ikincil renklerin bir araya gelerek oluşturduğu ara renk gruplarıdır.
Üçüncül renklerde ortaya çıktıktan sonra artık renk çarkımız tamamlanmış demektir. Çarkımızda tüm renkler bir araya gelirse beyaz rengi, tüm renkler dışarda tutulursa siyah rengi elde ederiz.
Beyaz
Beyaz temizliği ve saflığı ifade eder. Beyaz devamlılığı ve istikrarı da simgeler.
Siyah
Siyah hırsı, gücü ve tutkuyu temsil eder. Fonda siyah renk kullanıldığında karamsarlığı çağrıştırır. Siyah konsantrasyonu en çok getiren renktir. Einstein konsantre olmak için perdeleri siyah, gün ışığı olmayan bir odaya girer ve öyle düşünürmüş.
Sıcak ve Soğuk Renkler
Renk çemberini bir çizgiyle ortadan ikiye bölerseniz, bir tarafta sıcak renkler ve diğer tarafta da soğuk renkleri görürsünüz. Soğuk renkleri; dinginlik, barış ve huzur, canlı renkleri ise; enerji, canlılık ve heyecan hissi uyandırmak için kullanabilirsiniz.
Renk çarkımızı oluşturduk, sıcak ve soğuk renkler ile renklerin hissettirdiklerini öğrendik. Bu noktadan sonra fotoğraf çekerken veya fotoğraf işlerken renkleri bir uyum, bir harmoni içinde kullanmak gerekecektir. Renk harmonisi dediğimizde, bu konuda renk teorisinin içinde yer alan harmonilere hızlıca göz atalım:
Renk Uyumları (harmonileri)
1) Benzer renkler harmonisi: Renk çarkında yan yana olan renklerin kullanılması anlamına gelir. Bu harmoni içerisinde renkler birbirine benzediği için sakinleştirici ve dingin bir his yaratır. Fotoğrafımızda, sakinlik, dinginlik yaratmak istiyorsak benzer renklerin harmonisini kullanabiliriz. Mavi rengin kendi özelliğini de düşünürsek, mavi rengin ağırlıklı olduğu bir benzer renkler harmonisi fotoğrafımızı oldukça dingin yapacaktır.
2) Tamamlayıcı renkler harmonisi: Renk çarkında karşılıklı denk gelen renklerin zıtlığını kullanan harmonidir. Yüksek kontrastlı canlı ve heyecan veren bir düzen söz konusudur. Fotoğrafımızda, canlılık, dinamizm, heyecan hissi vermek istiyorsak bu harmoniyi kullanabiliriz.
3) Üç renk harmonisi: Renk çarkı üzerinde her bir köşesi bir renge gelen bir eşkenar üçgen düşünün. Kenarların işaret ettiği renklerin oluşturduğu harmonidir. Fotoğrafın baskın renkleri bu üç renkten oluşursa, uyumlu bir fotoğraf elde edilir.
4) Çapraz Tamamlayıcı Renkler: Renk çarkında seçilen rengin tamamlayıcı rengi belirlenir. Bu tamamlayıcı rengin her iki yanındaki komşu renkler harmoniye eklenir. Tamamlayıcı renkler harmonisindeki gibi yüksek kontrast yerine daha yumuşak renkler kullanıldığından daha az risk içeren bir harmoni ve dolayısıyla fotoğraf oluşur.
5) Dört renk harmonisi: Bu seferde, renk çarkı üzerinde her bir köşesi bir renge gelen bir kare düşünün. Kenarların işaret ettiği renklerin oluşturduğu harmonidir. Karşılıklı köşeler, tamamlayıcı renkler olacağı için dört tane tamamlayıcı rengin bulunduğu zengin ve iddialı bir renk harmonisidir. Bu armoninin birbiriyle uyumu biraz zordur. Bir rengin dominant olmasında fayda vardır. Fotoğrafta dört adet birbirine kontrast yapan rengin bir araya getirilmesi zordur, izleyici üzerinde itici bir etkisi olabilir.
6) Monokrom renk harmonisi: Tek bir rengin açık ve doygun tonlarından oluşan palet, monokrom renk harmonisidir. Fotoğrafta temiz ve zarif bir etki yaratırlar. Monokromatik renkler özellikle mavi, yeşil ve sarı tonlarda göze daha güzel görünür. Genel bir ruh hali yakalamak için kullanabilir. Fotoğrafta ilgi merkezinin belirginleştirilmesi zor olabilir. Grinin tonlaması olarak siyah beyaz fotoğraflarda bu kategoriye girer. Siyah beyazın dramatik etkisi yüksektir.
Evet arkadaşlar, bu yazımızda renklerin oluşumu, renk çarkı ve renklerin yüklediği anlamlar ile renk harmonileri üzerinde durduk. Bu bilgiler, etkili ve izleyicisine bilinçli mesaj vermek isteyen her fotoğrafçının alet çantasında yer almalı. Gerek fotoğraf çekme sürecinde ve gerekse fotoğrafı işleme sürecinde, fotoğrafın mesajına uygun olan renkler seçilmeli ve renk harmonisi gözetilmelidir. Bu sayede izleyiciye doğru şekilde ulaşılmış olur.
Gelecek hafta başka bir yazıda ve başka bir içerikle tekrar karşınızda olacağım. Şimdilik esen kalın…