Poz Telafisi Nedir? Ne Zaman Kullanılır?

Poz telafisi konusunu anlamak, nasıl ve nerede kullanılabileceğini içselleştirmek için makinalarımızın çalışma sistemi ile ilgili birkaç şeyi hatırlatmak istiyorum.  

Her şeyden önce fotoğrafın oluşması için ışık gerekiyor. Bu ışığın lensin içerisinden geçerek, sensörümüz üzerine düşmesi gerekiyor.  

Işığın sensörümüz üzerine, makinanın ihtiyaç duyduğu miktarda düşürülmesine “doğru pozlama” diyoruz.  

Doğru pozlama yapılabilmesi için, ışığın doğru ölçülmesi gerekiyor ki bunun için makinalarımızda “ışık ölçüm sistemleri” var. Bu konuda detay bilgi öğrenmek isteyenler için şu anda ekranda linkini gördüğünüz videoyu öneriyorum.  

Hatırlatmalarımızın sonuncusu ise, makinalarımızda çekim modları var. Bunlar tam manuel, diyafram öncelikli mod, enstantane öncelikli mod ve program modu.  

Teknik olarak bir fotoğraf çekme eylemi için,    

• Hangi modda çekeceğimize karar vermek,  
• Işığı nasıl ölçeceğimize karar vermek  
• Işığı ölçerek, doğru pozlama yapmak durumundayız.  

Diyelim ki tam manuel modda çekim yapmaya karar verdik. Bu durumda hem diyafram, hem perde hızı hem de ISO bizim kontrolümüz altında. Işık ölçümünü yapar, ışığı bu üç parametreyi dilediğimiz gibi ayarlayarak doğru pozlamayı sağlayabiliriz.  

Ancak varsayalım ki diyafram öncelikli bir çekim yapacağız. O halde, diyafram ve ISO bizim kontrolümüzde olacak demektir. Diyaframımızı ve ISO’yu belirli bir değere getirdik. Makinamızın ışık ölçüm sistemi ile ışığı ölçtüğümüzde, pozometrenin “0” değerine gelmesi için makina, perde hızına karar verir. Bunu yaparak, doğru pozlamayı sağlamaya çalışır.  

Ancak, zaman zaman gerek ışık koşullarının karmaşıklığı, gerek ölçüm sisteminin doğru seçilmemesi ve yetersiz kalması ve de gerekse fotoğrafçının fotoğraf üzerinde yaratmaya çalıştığı etki nedeniyle makinanın karar verdiği değer, pozometrede “0” değerini göstermesine rağmen “doğru pozlama” olmaz.  

Örneğin, bu sahnede kadrajın önemli bir kısmı aydınlık. Makine ışık ölçümü yaptığında, sahnenin geneli aydınlık olduğu için pozlamayı az yaparak “0” değerini yakalamaya çalışıyor. Oysa bizim bakış açımız ile sahne aydınlık olsa bile objemiz yeterince aydınlık değil. Makine burada yanılmıştır ve “doğru pozlama” için fotoğrafçı olarak bizim müdahale etmemiz gerekir. Bunun için poz telafisi kullanılır. Poz telafisini kullanarak fotoğrafımızı artı üç stopa kadar fazla veya eksi üç stopa kadar eksik pozlayabiliriz. Bu örneğimizde, poz telafisini kullanarak fazla pozlama yapıyor ve “doğru pozlamayı” yakalıyoruz.  

Konuyu daha pekiştirmek için bir örnek de bunun tersi bir durum için yapalım. Bu sahnede ise, bu sahnede kadrajın önemli bir bölüm ise karanlık. Doğal olarak, makine ışık ölçümü yaptığında, sahnenin geneli karanlık olduğu için pozlamayı fazla yaparak “0” değerini yakalamaya çalışıyor. Oysa bizim bakış açımız ile sahne genelinin fazla pozlanması objemizin aşırı pozlanmasına neden oluyor. Makine burada da yanılmıştır ve yine “doğru pozlama” için fotoğrafçı olarak bizim müdahale etmemiz gerekir. Tekrar poz telafisini kullanarak, eksik pozlama yapıyor ve “doğru pozlamayı” yakalıyoruz. 

Poz telafisinin tam olarak işlevi budur. Dikkat ettiyseniz, diyafram öncelikli çektiğimz için diyafram ve ISO bizim kontrolümüzde idi ve poz telafisi perde hızını değiştirerek fotoğrafa müdahale etti.  

Eğer enstantane öncelikli çekim yapsaydık, perde hızı ve ISO bizim kontrolümüzde olacak ve makine diyaframa karar verecekti. Eğer bu şartlar altında poz telafisi yapma ihtiyacımız olursa,  poz telafisini değiştirerek diyaframı değiştiriyor olacaktık.  

Benzer bir şekilde, program veya otomatik modda çekim yapsa idik; diyafram, perde hızı ve ISO makinanın kontrolünde olacaktı. Bu modda poz telafisine ihtiyaç duyduğumuzda makine bu üç ayardan birini veya birkaçını değiştirerek poz telafisini sağlayacaktı. 

Tekrar manuel moda dönecek olursak, diyafram, perde hızı ve ISO parametrelerinin kontrolleri fotoğrafçı olarak bizde olduğu için, dilediğimiz gibi parametreleri ayarlayabildiğimiz ve doğru pozlamayı yapabildiğimiz için, manuel modda poz telafisi bir işe yaramayacaktır.  

Son olarak poz telafisi, tüm gelişmiş fotoğraf makinalarında bulunur. Makine marka, modeline göre farklı yerlerde olmak ile birlikte, bizim makinamızda makinanın üzerinde en sağdaki çarktır. Poz telafisi –3 stop ile +3 stop arasında değişkenlik gösterir.  

Yeni kuşak Fujifilm makinaların birçoğunda olduğu gibi bizim makinamızda bu çark üzerinde bir de “C” tuşu ile gösterilen bir ayar mevcut. Bu ayarı iki işe yarıyor: 

• Poz telafisini genişleterek -5 stop ve +5 stop arasında çalışmasını sağlıyor. 

• Poz telafisinin makine üzerindeki çark yerine, ön ayar tekerinden ayarlanmasını sağlıyor.  

Evet arkadaşlar, umarım poz telafisi ile ilgili sorular ve sorunlar artık ortadan kalkmıştır. Umarım faydalı olmuış, umarım bir şeyler öğrenmişsinizdir. 

Bu haftalık da bu kadar. Bir sonraki hafta, bambaşka bir içerik ile bambaşka bir videoda buluşuncaya kadar sağlıklı kalın, hoşçakalın.