Bugün sizlerle uzun pozlama konusunu konuşmak istiyorum. Bu konu birçok fotoğrafçı arkadaşımızın ilgi alanına giriyor. Konuyu her yönüyle toparlayan, basit ve net bir anlatımla size aktarmak istiyorum. Konu ilginizi çekiyorsa, haydi buyurun… 

İsterseniz önce uzun pozlama nedir, sorusuna bir yanıt vererek başlayalım.  

Işığın, doğal veya yapay yollar ile yetersiz olduğu ortamlarda, “doğru pozlama”yı sağlamak üzere, perdenin daha uzun süre ile açık tutulması suretiyle yapılan çekime uzun pozlama diyoruz.  

Bir takım yardımcı araçlar kullanılan bu çekim sonucunda, görsel değeri olan bir fotoğraf üretilmesi hedefleniyor.  

Az öne yaptığım tanımda birkaç kritik ifadenin altını çizmek istiyorum. Nedir bunlar? 

  • Doğru pozlama 
  • Doğal ve yapay yollarla yetersiz ışık 
  • Perdenin uzun süre açık tutulması 
  • Yardımcı araçlar kullanılması 
  • Görsel değeri olan fotoğraf üretilmesi 

Gelin, bu kritik ifadelere teker teker bakalım. 

DOĞRU POZLAMA 

Hepimizin bildiği gibi fotoğraf ışıkla çizmek demek.  Işık varsa fotoğraf var, ışık yoksa fotoğraf da yok. Ancak ışığın varlığı tek başına fotoğraf için yeterli değil. Işığın yönetilmesi ve yeterli miktarda sensörün üzerine düşürülmesi gerekiyor.  

Bu noktada, makinalarımızdaki pozometreler bizim en önemli yardımcımız. Hepimizin çok iyi bildiği gibi pozometrenin “0” konumu, bazı özel durumlar dışında, fotoğrafın doğru pozlandığı anlamına geliyor.  

Pozometre artı (+) değerlere doğru gidiyorsa, fazla pozlama; eksi (-) değerlere doğru gidiyorsa eksik pozlama yapılmış demektir.   

Hedefimiz, diyafram / perde hızı ve ISO üçlüsünü kullanarak doğru pozlamayı yapmak.   

YETERSİZ IŞIK 

Uzun pozlama tanım cümlesinde, “ışığın, doğal ve yapay yollar ile yetersiz olduğu ortamlarda“ ifadesini kullanmıştık. O halde ışığın yetersiz olduğu veya yetersi hale getirildiği yerlerde “uzun pozlama” yapabiliriz. Ne olabilir ışığın doğal olarak yetersiz olduğu ortamlar?  

  • Akşamüstü alacakaranlık saatleri, gece, sabahın erken saatleri yada  
  • Gün ışığını çok az alan veya hiç almayan kapalı mekanlar.  

Yapay olarak nasıl ışık yetersiz hale getirilebilir?  

  • Işık kaynağının bilinçli bir şekilde bloke edilmesi suretiyle veya 
  • Işık yoğunluğunu azaltan filtre yani ND filtre kullanımı yoluyla… ki bu konuyu videonun ilerleyen bölümlerinde bir parça açacağım. 

PERDENİN UZUN SÜRE AÇIK TUTULMASI 

Yine hepimizin çok iyi bildiği gibi, perdemiz ne kadar uzun süre açık tutulursa, sensörümüze o kadar çok ışık ulaşır. Genel bir ifade olarak, insanın elindeki kamerayı titretmeden tutabilmesi için perde hızının 1/30 ve yukarısında olması beklenir. O halde, 1/30 saniyeden daha uzun süre açık kalan perde, uzun pozlama yapma şartını yerine getirmiş sayılabilir.  

YARDIMCI ARAÇLAR

Yine, tanım cümlemizde “bir takım yardımcı araçların kullanılması”ndan bahsettik. Nedir bu yardımcı araçlar? 

  • Kamera sabitleyici: Pozlama süresi, insanın elindeki kamerayı titretmeden tutabileceği süreden uzun olduğu için kameranın sabit tutulabileceği bir desteğe ihtiyacımız olacak. Bu destek yaygın kullanımda tripod olarak seçilir. Ancak zorunlu değildir. Kameranın titremesini, sarsılmasını engelleyecek monopod, fasulye torbası ve hatta bir düz duvar üstü bile olabilir.  

Her ne seçersek seçelim, makinanın ağırlığını taşıyabilecek kadar güçlü, rüzgârdan etkilenmeyecek kadar yere sağlam basan, fotoğrafçının yanında taşıyabileceği kadar hafif olması tercih nedenidir.  

  • Kumanda: Uzun pozlama anında deklanşöre basmak, makinanın sarsılmasına yol açar. Makinayı sarsmamak için, kablolu veya kablosuz kumanda, cep telefonu uygulamaları ve hatta makinamızın kendi kendine çekim (self timer) özelliği dahi kullanılabilir.  
  • ND filtreler: ND filtre, neutral densitiy, doğal yoğunluk ya da en anlaşılır şekli ile ışık yoğunluğunu azaltan filtreler kullanmamız gerekebilir. Hatırlayacağınız gibi az önce ışığın yapay olarak yetersiz hale getirilmesinden bahsederken bu filtrelerin kullanımı gerekebilir demiştik. Çünkü bu filtreler çok koyu gri hatta siyaha yakın renkleri ile ışığın şiddetini azaltarak diğer tarafa geçirirler. Bu da özellikle gün ışığında uzun pozlama yapmak istediğimizde bize istediğimiz “yetersiz ışık” koşullarını sağlayan en önemli araçlardan birisidir.  
  • Vidalı (yani dairesel) ve kare şeklinde olan tipleri vardır. Vidalı tipleri, lensinize uygun çapta alıp, kolayca takıp, çıkarabilirsiniz. Taşıması kolaydır. Ancak sadece çapının uygun olduğu lensler ile kullanılır. Diğer lensleriniz için yeniden filtre almanız gerekebilir. Zaman zaman ara adaptörler ile vidalı bir filtreyi diğer çaplara adapte etmek mümkün olabilir ama pek verimli bir kullanım tarzı değildir.  
  • Kare filtreler ise, bir lens adaptörü, bir taşıyıcı ve kare filtrelerden oluşur. En önemli avantajı, sadece lens adaptör parçalarını satın alarak bir kare filtre setini bütün lenslerinizde kullanabilirsiniz. Taşıyıcının, dönebiliyor olması, birden fazla kare filtreyi üst üste kullabilmek, filtrenin taşıyıcı kanalında hareket ettirilmesi suretiyle degrade filtrelerde ince ayar yapılabilmesi gibi avantajları vardır. Bunun yanında, taşıma/koruma güçlüğü ve daha pahalı olması gibi dezavantajları vardır.  
  • ND filtreler, yoğunluk azaltma derecelerine göre isimlendirilirler. Açıklamalar kısmına, bir link bırakıyorum. O linkten, şu anda ekranda gördüğünüz tabloyu indirebilirsiniz. Bu tablo bize ne anlatıyor hemen ilk satıra bakalım. 
    Üçüncü kolonda yer alan filtre faktörü “0” ise, ışık “0” f stop düşürülüyor yani aslında düşürülmeden %100 iletiliyor. 
    İkinci satırı okursak, filtre faktörü 2 olursa yani ND2, ışık filtre tarafından 1 stop düşürülüyor ve gelen ışığın %50’si lense ulaşıyor.  

Örneğin çok popüler olan ND1000 satırına bakacak olursa, ışığın 10 stop düşürüldüğünü ve lense gelen ışığın %9,7’sinin geçtiğini görebiliyoruz. 
Son bir bilgi olarak bazı üretici firmalar, ND filtreleri ND2, ND4,…ND1000 gibi isimlendirirken, diğer bazıları ND0.3, ND0.6,…ND3.0 gibi isimlendiriyorlar. Aynı tabloda bu isimlendirmelerin birbirini nasıl karşıladığını görebilirsiniz. Bence faydalı bir tablo, uzun pozlama sevenlerin elinin altında bulunması gerekir.  

GÖRSEL DEĞERİ OLAN FOTOĞRAF 

Tanım cümlesindeki son kritik ifade, “görsel değeri olan fotoğraf üretilmesi”. Elbette her fotoğrafın öyle ya da böyle görsel bir değeri var. Ama uzun pozlamanın bilinçli bir şekilde yapıldığı, yanlışlıkla yapılmadığını anlamamız için ortaya çıkan fotoğrafın, uzun pozlama efektlerinden birini veya birkaçını taşıyan bir fotoğraf olması gerekir.  

UZUN POZLAMA NASIL ÇEKİLİR? 

 

  1. Çekmek istediğiniz fotoğrafı belirleyin. 
  2. Kompozisyon kurallarını da düşünerek kadrajınızı kafanızda oluşturun. 
  3. Daha sonra düzenleme yapmak gerekebileceği için RAW veya RAW+JPG çekin. 
  4. Ayarlarınızı yapmak için manuel modu seçin. 
  5. ISO’yu mümkün olduğu kadar düşük bir değer seçin.  
  6. Yaratmak istediğiniz alan derinliği etkisine göre uygun bir diyafram değeri seçin. 
  7. Pozometreye göre perde hızını kontrol edin. 
  8. Perde hızı beklediğiniz uzun pozlama değerini vermiyorsa doğal ya da yapay yollarla ışığın azalmasını sağlayın. Doğal yollar dediğimizde, havanın kararmasını beklemek; yapay yollar dediğimizde uygun bir ND filtre kullanmak gerektiğini hatırlayın. 
  9. Uygun şartlar sağlandığında, uzun pozlamayı yapın. 
  10. Sonucu kontrol edin. Sonuç eğer tatmin edici değilse, 5. adıma geri dönerek tekrar deneyin. 
  11. Farklı şeyler denemekten, hatalar yapmaktan ve deneme yanılma ile öğrenmekten korkmayın.  

BİRKAÇ KÜÇÜK İPUCU 

Makinanızda “Uzun Pozlama Kumlama Giderme (Long Exposure Noise Reduction)” özelliğinaçarsanız, düşük ışıkta uzun pozlamadan kaynaklı oluşan kumlanma (noise) makinanız tarafından minimize edilecektir. 

Ancak, bu fonksiyon, pozlama süresi kadar bir ek sürede çalışır. Yani pozlamanız 15sn. ise 15sn ilave olarak kumlama giderme yapılır. Kısa süreli uzun pozlamalarda (30sn.’ye kadar) bu fonksiyonu açık tutabilirsiniz. Daha uzun pozlamalarda bu işi bilgisayara bırakabilirsiniz.  

Eğer ND filtre kullanacaksanız, filtreyi makinanıza takmadan önce  

  • Kadrajınızı yapın 
  • Netliğinizi yapın ve kilitleyin  

Çünkü ND filtreyi taktıktan sonra, kadrajı görmek ve netlik yapmak konusunda sıkıntılar yaşayabilirsiniz.  

ND filtrenizin yoğunluğuna göre perde hızınızı ne kadar düşüreceğiniz konusunda gerekirse tablodan veya aplikasyonlardan faydalanabilirsiniz. 

Evet, arkadaşlar. Bugün sizlerle “Uzun Pozlama” konusunu konuştuk. Uzun pozlama yapmak için gereklilikleri ortaya koyduk ve çekim sürecini anlattık. Umut ediyorum ki bu bilgiler işinize yaramıştır, umut ediyorum ki beğenmişsinizdir. Eğer öyle ise lütfen şimdi beğen tuşuna basarak ve videoyu paylaşarak bunu gösterin. Diğer taraftan kafanızda soru, yorum, görüş ve öneri varsa lütfen videonun altından benimle paylaşın. Kanalıma abone değilseniz lütfen abone olarak ve bildirimleri açarak bana destek olun.  

Bu haftalık da bu kadar. Gelecek hafta, başka bir içerik ve başka bir video ile karşınızda oluncaya kadar, sağlıklı kalın, hoşçakalın….