Merhaba, arkadaşlar.  

Corona virüsü nedeniyle evlerimize kapandığımız şu günlerde, umarım herşey yolundadır. Umarım sağlığınız ve keyfiniz yerindedir.  

X-T3’ümü satın alıp “İlk İzlenimler” ve “X-T3 Ayarlar” videolarımı yaptığım ilk günlerden beri en çok aldığım soru ve talep X-T3 video özellikleri üzerine oldu. Ben de yeterince öğrenince sizlerle paylaşacağım diye söz vermiştim. Sanırım o gün geldi. 

Bugün hep birlikte X-T3 video özelliklerine bakacağız.

Haydi buyurun… 

 

Bizler, en azından ben fotoğraf kökenli olduğum için bazı temel video veya sinema terimlerini açıklayarak ve anlayarak başlamamız gerekiyor bu işe.  

GÖRÜNTÜ BOYUTLARI / ORANLARI – Aspect Ratio 

Video dünyasının kullandığı temel oranlar ve boyutlar şöyle… 

Full HD : 1920 x 1080 –> 16:9 

4K: 3840 x 2160 –> 16:9 

Sinema dünyasında ise oran 16:9 yerine 17:9 oluyor. Bu şartlar altında 

Full HD : 2048 x 1080 –> 17:9 

4K DCI : 4096 x 2160 –> 17:9 

Daha en başta video çekmeye başlamadan önce amacımızın ne olacağına karar verip, doğru boyutu ve oranı seçmemiz gerekiyor. Elbette daha büyük boyut olan 4K seçilebilir ancak, 4K video dosyası boyutlarının büyük olacağı, montaj/kurgu süresinin, render süresinin uzun olacağı, daha güçlü bilgisayarlara, daha büyük kapasiteli disklere ihtiyaç duyulacağını bilmek lazım. Bu nedenle çekeceğimiz videonun kullanılacağı yeri düşünerek ve üzerinde yapacağımız işlemleri düşünerek 4K veya FHD arasında karar vermek gerek.  

SANİYEDEKİ KARE SAYISI – Frame Per Second (fps) 

Hareketli görüntünün oluşması için bir saniye içinde birbirini takip eden min 24 karenin akması gerekiyor. Buna fps – frame per second yani saniyedeki kare sayısı deniyor. 

Saniyedeki kare sayısı ne kadar yükselirse, görüntüdeki doğallık azalıyor. 24 fps’de elinizi salladığınızda, kareler arasında net geçiş değil hareket bulanıklığı tarzı bir geçiş oluşuyor. Bu da gözün gördüğüne çok benzediği için bize doğal görüntü olarak geliyor. Ancak 30/50/60 fps’de bu bulanıklık yerine daha net kareler görünüyor ki bu da doğallıktan uzaklaştırıyor. Bu nedenle sinema dünyası genellikle 24 fps kullanıyor. Video dünyasında ise 30 fps kullanılıyor.  

Diğer taraftan Amerikanın NTSC standardı ile dünyanın diğer ülkelerindeki PAL standardı farklarından dolayı birbirine çok yakın ama küsüratlı fps’ler doğmuş Örneğin 23,98 NTSC – 24 PAL gibi. Biz bunları kafaya takmadan devam edelim.  

Yine videomuzu çekmeye başlamadan saniyedeki kare sayısına karar vermek durumundayız. Daha sinematik bir görüntü için 24 seçilebilir veya genel amaçlı videolar için 30 seçilebilir. Özel çalışmalar için 59.94 seçilebilir. Bu size kalmış. 

BITRATE 

Çektiğimiz videolara ait verilerin bir saniyelik kısmına bitrate deniyor. Mega bit per second olarak birimlendiriliyor. Temel olarak  

Dosya boyutu = bitrate x video süresi formülü geçerli.  Hesaba, kitaba girerek kafanızı karıştıracak değilim. Ama bilmemiz gerekir ki ayın çözünürlikte, aynı videoda  yüksek bitrate daha çok veri ve daha yüksek kalite demek. Ancak aynı zamanda daha büyük dosya demek.  Bu nedenle ihtiyaçlarınızı doğru analiz etmeniz ve ona göre bitrate seçmeniz önemli. Örneğin ben Youtube videoları için FHD, 29,97 fps, 50 Mbps kullanıyorum, çünkü kaynaklarımı bu şekilde optimize edebiliyorum. Siz de kendi kaynaklarınızı düşünmeniz gerekir. 

Bu arada makinamız FHD için 50-200 Mbps ve 4K için 100-400 Mbps ayarlamamıza izin veriyor.  

CODEC Şifreleme Formatı 

H.265 (HEVC) : Yüksek sıkıştırma yapan ve videoyu yüksek kalitede şifreleyen bir format. Ancak henüz çok yaygın değil. Sadece H.265 codec destekleyen cihazlarda gösteriliyor. Eğer bilgisayarınızın desteklediğinden emin değilseniz kullanmamanızı öneririm. 

H.264: Endüstri standardı olmuş bir codec. Hemen her cihz tarafından destekleniyor. Bu nedenle ben H.264 codec ile çekiyorum.  

  1. BİT DERİNLİĞİ ve RENK ÖRNEKLEMESİ (Bit Depth-Color Sampling) 

Bit derinliğine aşinayız. Bu konuyu Raw mı JPG mi videomuzda da konuşmuştuk. Şöyle bir hatırlayalım. 

8 bit: 256 ton Kırmızı (R) 256 ton Yeşil (G) x 256 ton Mavi (B) = 16 Milyon renk tonu demek 

10 bit ise: 1024 ton Kırmızı (R) x 1024 ton Yeşil (G) x 1024 ton Mavi (B) = 1 Milyar renk tonu anlamına geliyor.  

Peki 4:2:0  4:2:2 – 4:4:4 ne demek 

Renkler örneklenirken 4 piksel genişiliğinde 2 pixel yüksekliğinde bir matris ile örneklenirler.  

X:Y:Z’deki X parlaklık bilgisini temsil eder.  

Buradaki 4 ifadesi matrisimizdeki 4 kolon ve 2 satırın da parlaklık bilgisini kapsadığını söyler. 4:4:4, 4:2:2 ve 4:2:0 örneklemelerinin tamamında parlaklık bilgisi 4 olarak gelir ve her seçenekte parlaklık bilgisi örneklenir.  

Y değeri ise ilk satırın yani A satırının renk bilgisini ifade eder. Eğer bu değer 4 ise her bir pikselde Kırmızı/Yeşil/Mavi renk bilgisi örneklenir.  

Z değeri ise ikinci satırın yani B satırının renk bilgisini ifade eder. Eğer bu değer  de 4 ise her bir pikselde Kırmızı/Yeşil/Mavi renk bilgisi örneklenir. 

Böylece 4:4:4 ifadesi her bir pikselde, her üç renk kanalının ve parlaklık bilgisinin örneklendiği anlamına gelir ki oldukça büyük bir veriyi ifade eder.    

Şimdi 4:2:2 ye bakalım.  

İlk sayı 4 olduğu için her bir piksel için parlaklık değeri örneklenir.  

İkinci sayı 2 olduğu için A satırında, 1. ve 3. piksellerde renk bilgisi örneklenir ve 2. ve 4. hücrelerine kopyalanır.    

Üçüncü sayı 2 olduğu için B satırında, A satırına benzer bir mantık yürütülür ancak bu sefer 2. ve 4. piksellerde renk bilgisi örneklenir ve 1. ve 3. hücrelerine kopyalanır. 

4:2:0’da ise 

İlk sayı 4 olduğu için her bir piksel için parlaklık değeri örneklenir.  

İkinci sayı 2 olduğu için A satırında, 1. ve 3. piksellerde renk bilgisi örneklenir ve 2. ve 4. hücrelerine kopyalanır. 

Üçüncü sayı 0 olduğu için B satırında hiçbir piksel örneklenmez, A satırındaki bilgiler B satırındaki hücrelere kopyalanır. Böylece 4 pikselden oluşan büyük bir piksel örneklenmiş olur. Bu durum veri boyutlarını ciddi ölçüde düşürür.  

Özetle bilmemiz gerekeni bit derinliği ve örnekleme boyutu büyüdükçe veri büyüklüğünün artacağıdır. Bu cümleden hareketle, çekeceğimiz projenin durumuna göre makinamızın bize sunduğu 8bit veya 10 bit derinlikten birisini ve 4:2:0 veya 4:2:2 renk örneklemelerinden birisini seçmemiz gerekecektir.  

Diğer taraftan seçeceğimiz CODEC ve kullanacağımız kayıt ortamının da bizi kısıtladığını unutmamamız gerek. Şöyle ki 

H.265 –> SD kart ve HDMI kayıt cihazı 4:2:2 

H.264 –> SD kart 4:2:0 ve HDMI kayıt cihazı 4:2:0  

VİDEO SIKIŞTIRMA 

 Tıpkı fotoğraf dosyaları gibi video dosyaları da kayıt edilirken sıkıştırılarak kaydediliyor. X-T3 bu konuda iki seçenek sunuyor. 

ALL Intra : Her bir video karesi kendi içinde sıkıştırılıyor. Bu nedenle dosya boyutu diğer seçeneğe göre daha büyük olur. Daha sonra post processing yapılacak videolarda kullanımı daha kolay. Çünkü her bir kare ayrı ayrı sıkıştırılmış durumdaBu seçenekle birlikte 

4K 23,98/24/25/29,97fps ve 400Mbps veya 

FHD 59,94 fps’a kadar ve 200 Mbps çekebiliriz. Diğer seçenekler kısıtlanıyor.    

Long GOP:  Videoyu komple sıkıştırma algoritmasına tabi tutar. Dolayısyla dosya boyutu diğer seçeneğe göre daha küçük olur. Aynı zamanda görüntü kalitesini de optimize eder. Özellikle uzun videolar için ideal bir çözümdür.   

Diğer seçeneklerde olduğu gibi,  video çekme nedenimizi düşünüp, ona göre karar vermeliyiz. Ben Youtube videolarında Long GOP sıkıştırmayı kullanıyorum. 

F-LOG/HLG  

Video kaydı sırasında daha yüksek dinamik aralık ve tonlama kaydedebilmek için logaritmik bir eğri algoritması kullanıyorlar ve buna da log kayıt diyorlar. Bu sayede daha çok veri kaydedilebiliyor ve sonrasında post porcessing sırasında dinamik aralık ve tonlama daha kolay düzenlenebiliyor. Zaman zaman bunu fotoğraftaki raw kayıt işine benzetiyoruz ama işlevsel olarak benzemekle birlikte kayıt algoritması olarak benzemiyor. Çünkü raw kayıtta verilere dokunulmuyor oysa burada logaritmik bir eğri algoritması kullanılıyor.  

Fujifilm bu anlamda iki seçenek sunuyor. F-Log ve HLG.  F-Log, özellikle post produksiyon yapılacaksa uygun bir seçenek. Çekim sırasında ISO 640-12800 arasında sınırlandırılıyor.  

HLG ise sonradan uluslararası bir standart haline dönüşmüş ancak İngiliz standardı olarak ortaya çıkmış bir kayıt türü. Bu kaydı HLG uyumlu ekranlarda izlediğiniz zaman, yüksek kontrastlı ve parlka vivid renkler veriyor. HLG kayıt ancak H.265 codec ile mümkün olabiliyor. ISO 1000-12800 arasında sınırlandırılıyor.  

Eğer videoda daha sonradan renkleri düzenlemeyecekseniz, bu seçenekleri kullanmanıza gerek yok. Ama düzenlerim diyorsanız F-Log seçilmeli. Ben çoğunlukla bu seçeneği kapatıyorum. İhtiyaç olursa F-Log seçeneğini kullanıyorum.  

YÜKSEK HIZLI KAYIT – Slow Motion 

Slow motion ya da ağır çekim çoğunlukla hepimizin hoşuna gider. Normal hızda oynatılan örneğin 30 fps de oynatılan bir video ağır çekimde örneğin %50 yavaşlatılırsa, kareler ve hareket kopuk kopuk gözükmeye başlar ve göze hoş görünmez.  

Bu durumu düzeltmek adına, saniyedeki kare sayısını çoğaltmak gerekirBöylece yavaşlatılarak gösterilen iki kare arasına yeni kareler eklenmiş olur ve hareketin kopukluğu engellenir. Az önceki örneğimizde 30fps normal hızda akan bir videoyu %50 yavaşlatacaksak 60 fps çekmek gerekecektir.   

Bu anlamda makinamız bize verdiği 100 kare veya 120 kare çekme olanağı tanır. Böylece 2 kat, 4 kat veya 5 kat yavaş oynatmamız mümkün olabilecek.  

Elbette bu seçenek sadece ağır çekim kullanma ihtiyacınız olduğunda kullanacağınız bir durum.  

Evet arkadaşlar, bu noktadan sonra biraz daha tanıdık terimler var menümüzde. Haydi hızlıca onlara da bakalım… 

HDMI KAYIT CİHAZI KULLANIMI 

Video çekerken, harici bir video kayıt cihazını makinamızın HDMI portu üzerinden bağlayabilir ve kaydın oraya veya orada da yapılmasını sağlayabiliriz. Buna ilişkin birkaç ayarımız var.  

  • 4K Film Çıkışı: SD kart ve HDMI cihaza birlikte veya ayrı ayrı 4K video kaydedilebileceği gibi birine 4K diğerine FHD kaydedilebilir veya sadece HDMI cihazına kayıt yapılabilir.   
  • Full HD Film Çıkışı: FHD çıkışını hem SD karta hem HDMI’ya yönlendirebileceğimiz gibi sadece HDMI’ya yönlendirebiliriz.  HDMI üzerine yapılacak kayıt 10 bit 4:2:0 formatında olur. Ancak, HDMI Çıkış Bilgisi Gösterimi seçeneğini kapatarak kaydı 10 bit 4:2:2 yapabiliriz.  
  • HDMI Çıkış Bilgisi Gösterimi: Bu seçenek açık ise, kameranın ekranın ayna yansıması  HDMI cihazda da gösteriliir.  
  • 4K HDMI Bekleme Kalitesi: HDMI cihaz bağlı iken bekleme sırasında batarya tüketimini azaltmak için FHD geçebilir veya 4K’da kalabilir.  
  • HDMI Kayıt Kontrolü: HDMI cihazının kayıt başlat/bitir komutlarının kamera deklanşörü ile kontrol edilip/edilemeyeceğine karar verilir.  

 ZEBRA AYARI/SEVİYESİ 

Fotoğrafta parlak alanların yanıp/sönerek izlenmesi gibi videoda da parlak alanların gösterimi zebra çizgileri ile yapılır.  Zebra çizgilerinin sağa doğru olması/sola doğru olması veya tamamen kapatılması ayarlanabilir.  

Zebra çizgilerinin seviyesi belirlenerek hangi dereceye kadar parlaklığın gösterileceği seçilebilir. %50-%100 arasında değer alır.  

SES AYARLARI 

  • Dahili ve harici mikrofonun ses seviyesi ayarı ayrı ayrı yapılabilir. Bunlar, otomatik olarak ayarlanabileceği gibi, tamamen kapatılabilir veya 6dB ile –30dB arasında 25 farklı seviyede ayarlanabilir.  
  • Mikrofon Seviyesi Sınırlayıcı: Ses kaydı sırasında ani ses yükselmelerinde bozulmaları engellemek için sınırlayıcı açılabilir.  
  •  Rüzgar Sesi Filtresi açılabilir. 
  • Alçak Kesim Filtresi (Low Cut Filter) Kayıt sırasında düşük frekanslı gürültüyü filtreler.  
  • Kulaklık sesi ayarlanabilir.  

ZAMAN KODLAYICISI 

Kayıt ve gösterim sırasında izlenebilecek bir zaman kodlayıcısı açılıp/kapatılabilir.  

Bu kod SS:DD:SN:Kare Numarası şeklinde bir gösterimdir.  

  • Başlangıç zamanı sıfırlanabilir, geçerli saat olabilir veya manuel bir değer set edilebilir.  
  • Ayrıca zamanlayıcının sadece kayıt süresinde mi yoksa boştayken de mi çalışacağı seçilebilir. 
  • 59.94 kare ve 29.97 karede kayıt yaparken gerçek zaman ile kayıt zamanı arasında küçük bir fark ortaya çıkar. Eğer bu farkın oluşması istenmez ise DROP Çerçeve seçeneği aktif hale getirilir ve farkı önlemek için birkaç kare atılabilir.  
  • Zaman kodunun HDMI kayıt cihazına da gönderilmesi isteniyorsa bu seçenek açılabilir, istenmiyorsa kapatılabilir.  

 FİLM SESSİZ KONTROLÜ 

Video çekimi sırasında buton ve kadranların çıkaracağı seslerin bertaraf edilmesi için LCD dokunmatik ekran kullanımı aktif edilebilir.  Bu seçenek aktif edildiğinde fotoğraf makinası üzerindeki deklanşör hariç tüm tuş ve kadranlar devre dışı kalır. LCD dokunmatik ekran üzerinden  

  • Perde hızı 
  • Diyafram 
  • Poz telafisi 
  • ISO 
  • Ses/mikrofon ayarları 
  • Rüzgar filtresi 
  • Kulaklık seviyesi 
  • Film simülasyon modları 
  • Beyaz ayarı dokunarak yapılabilir.  

 TALLY  LAMBASI: 

Video kaydı sırasında, fotoğaf makinamızın önündeki AF assist lambası ve makinamızın arkasındaki işlem lambasının sürekli yanması/yanıp sönmesi veya tamamen kapalı olması ayarlanabilir.  

FİLM BENZETİMİ MODLARI 

Fotoğraftan bildiğimiz ve severek kullandığımız film simülasyon modlarını videoda da kullanabiliyoruz. Ancak özellikle Eterna, zaten sinema film simülasyon modu olarak da tanımlanıyor, düşük kontrastlı bir çıkış ile sonradan renk düzenlemeye de olanak tanıyor.  

BEYAZ AYARI 

Beyaz ayarını fotoğrafta otomatikte bırakabiliyor ve özellikle raw çekiyorsak sonradan değiştirebiliyorduk. Ancak videoda otomatikte bırakmamak gerekiyor. Çünkü çekim süresi boyunca, ışık şartlarında oluşabilecek değişiklik, videoda kendiliğinden kontrol dışı değişen renk ısısı anlamına gelebilir ve bu hiç hoş olmaz. O nedenle, gri kartla veya biliyorsak aydınlatmanın Kelvin cinsinden değeri ile beyaz ayarı yapmalı ve çekim boyunca sabit tutmalıyız.  

DEVİNGEN ALAN 

Yine fotoğrafta çoğunlukla otomatik olarak bıraktığımız devingen alan videoda otomatik olamıyor. DR %100 ise daha yüksek kontrast DR %400 ise daha düşük kontrast elde edeceğimizi bilerek bir değer atamamız gerekiyor. Bu arada F-Log kayıt yapıyorsak, kontrast oluşmasın diye devingen alan değeri pasif oluyor.  

DR %200 ise ISO 320 – 12800  

DR %400 ise ISO 640 – 12800 aralığında olması gerekiyor.  

VİDEO KALİTESİ AYARLARI 

 Tıpkı fotoğrafta olduğu gibi 

  • Parlak alan renk tonları 
  • Gölge alan renk tonları 
  • Renk 
  • Keskinlik 
  • Gürültü azaltma ayarlarını yapabiliyoruz. Bunların detaylarına girmeyeceğim.
      

ÇERÇEVELER ARASI GÜRÜLTÜ AZALTMA 

Videoda kareler arasında olabilecek gürültüyü azaltmak için bu seçenek kullanılabilir. Ancak kamera veya obje hareket ederse hayalet görüntüler oluşabilir bu nedenle KAPALI tutmakta fayda var.  

ÇEVRE IŞIK DÜZELTME 

Video çekerken eğer adaptör aracılığıyla eski bir lens kullanılırsa, karelerin dahili bir müdahale ile  aydınlatılmasına olanak vermek için kullanılır.   

ODAK ALANI 

Video çekimi sırasında fokus alanı olarak kullanılacak bölgenin seçilmesini sağlar.  

FİLM AF KİPİ 

Video kaydı sırasında otofokusun nasıl yapılacağını seçmek için kullanırız.  

  • Çok alanlı: Makine otofokus noktasını kendi seçer.  
  • Değişken AF: Bir önceki seçenekte bizim belirlediğimz alana otofokus yapılır. 
     

AF-C ÖZEL AYARLARI 

Sürekli çekim modunda video çekerken, sürekli otofokus kipinin ayarlarını özelleştirebiliriz. Burada kişiselleştirebileceğimiz iki tane ayar mevcut:  

  • Takip Hassasiyeti:  Otofokus sistemi objeyi takip ederken araya başka bir obje girerse, takip ettiği obje üzerinde ne kadar ısrarla kalacağını ifade eder. Bu değer sıfır ise araya başka obje girince hemen yeni objeye geçer. Bu değer 4 ise, bir başka objeye geçmeden önce takip ettiği objenin tekrar görünür olmasını belirli bir süre bekler.  
  • AF Hızı: Bir objeden diğer bir objeye geçtiğinde AF hızının ne kadar hızlı olacağını belirler.  

YÜZ/GÖZ TANIMA 

MANUEL FOKUS YARDIMI 

MF NETLEME NOKTASINA ZOOM 

Yukarıdaki üç başlık fotoğraf özellikleri ile aynı.